Việc bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nhựa đang là vấn đề cấp bách toàn cầu. Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành nhiều quy định nhằm siết chặt quản lý bao bì sản phẩm, đặc biệt là các loại bao bì khó phân hủy. Vậy, theo quy định mới nhất, những loại bao bì sản phẩm nào cần được tái chế theo tỷ lệ bắt buộc?
Tỷ lệ tái chế bắt buộc là gì?
Tại Điều 78 Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn về tỷ lệ tái chế, quy cách tái chế bắt buộc như sau:
Tỷ lệ tái chế bắt buộc là tỷ lệ khối lượng sản phẩm, bao bì tối thiểu phải được tái chế theo quy cách tái chế bắt buộc trên tổng khối lượng sản phẩm, bao bì sản xuất được đưa ra thị trường và nhập khẩu trong năm thực hiện trách nhiệm.
Tỷ lệ tái chế bắt buộc của từng loại sản phẩm, bao bì được xác định trên cơ sở vòng đời, tỷ lệ thải bỏ, tỷ lệ thu gom của sản phẩm, bao bì; mục tiêu tái chế quốc gia, yêu cầu bảo vệ môi trường và điều kiện kinh tế – xã hội từng thời kỳ.
Tỷ lệ tái chế bắt buộc cho từng loại sản phẩm, bao bì trong 3 năm đầu tiên được quy định tại Cột 4 Phụ lục XXII ban hành kèm theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Tỷ lệ tái chế bắt buộc được điều chỉnh 03 năm một lần tăng dần để thực hiện mục tiêu tái chế quốc gia và yêu cầu bảo vệ môi trường.
Nhà sản xuất, nhập khẩu được tái chế các sản phẩm, bao bì do mình sản xuất, nhập khẩu hoặc tái chế sản phẩm, bao bì cùng loại quy định tại Cột 3 Phụ lục XXII ban hành kèm theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP do nhà sản xuất, nhập khẩu khác sản xuất, nhập khẩu để đạt được tỷ lệ tái chế bắt buộc. Việc tái chế phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất không được tính vào tỷ lệ tái chế bắt buộc của nhà sản xuất, nhập khẩu.
Lưu ý:
Trường hợp nhà sản xuất, nhập khẩu thực hiện tái chế cao hơn tỷ lệ tái chế bắt buộc quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 78 Nghị định 08/2022/NĐ-CP thì được bảo lưu phần tỷ lệ chênh lệch để tính vào tỷ lệ tái chế bắt buộc của các năm tiếp theo.
Tỷ lệ tái chế bắt buộc cho từng loại sản phẩm, bao bì sau 03 năm đầu tiên thực hiện quy định tại khoản 2 Điều 78 Nghị định 08/2022/NĐ-CP được Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh và ban hành trước ngày 30 tháng 9 năm cuối cùng của chu kỳ 03 năm để áp dụng cho chu kỳ 03 năm tiếp theo.
Quy cách tái chế bắt buộc là gì?
Khoản 6 Điều 78 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì quy cách tái chế bắt buộc là các giải pháp tái chế được lựa chọn kèm theo yêu cầu tối thiểu về lượng vật liệu, nhiên liệu được thu hồi đối với tái chế sản phẩm, bao bì. Theo đó, để đáp ứng quy cách tái chế bắt buộc phải bảo đảm 02 yêu cầu:
(1) đáp ứng một trong các giải pháp tái chế được phép.
(2) đáp ứng tỷ lệ thu hồi nguyên liệu, vật liệu tối thiểu (40%).
Quy cách tái chế bắt buộc đối với từng sản phẩm, bao bì được quy định tại Cột 5 Phụ lục XXII Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.
Ví dụ: Doanh nghiệp A trong năm 2024 sản xuất, đưa ra thị trường 10.000 tấn bao bì thủy tinh và có trách nhiệm tái chế 1.500 bao bì thủy tinh (do tỷ lệ tái chế bắt buộc với bao bì thủy tinh là 15%). Để đáp ứng quy cách tái chế bắt buộc, doanh nghiệp A phải:
1) Xử lý nhiệt và tiệt trùng cho bao bì thủy tinh.
2) Tái sử dụng và thu hồi tối thiểu 40% khối lượng vật liệu từ 1.500 tấn bao bì thủy tinh, tức là phải thu hồi được tối thiểu 600 tấn bao bì thủy tinh (= 1.500 tấn x 40%).
Danh mục tỷ lệ tái chế bắt buộc cho từng loại sản phẩm, bao bì
Dưới đây là danh mục các loại bao bì phải đảm bảo tái chế theo tỷ lệ và quy cách bắt buộc hiện hành:
Giấy carton: 20%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất bột giấy thương phẩm.
- Sản xuất các sản phẩm giấy như giấy vệ sinh, giấy bìa, hộp giấy hoặc các sản phẩm khác.
Giấy hỗn hợp: 15%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất bột giấy, phôi kim loại và tấm vật liệu thương phẩm.
- Sản xuất các sản phẩm giấy như giấy vệ sinh, giấy bìa, hộp giấy; tấm vật liệu thương phẩm hoặc các sản phẩm khác.
Bao bì nhôm: 22%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất phôi nhôm sử dụng làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất các sản phẩm khác.
Bao bì sắt và kim loại khác: 20%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất thành phôi kim loại sử dụng làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất các sản phẩm khác.
Bao bì PET cứng: 22%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất hạt nhựa tái sinh sử dụng làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất sản phẩm khác (bao gồm cả xơ sợi PE).
- Sản xuất hóa chất (trong đó có dầu).
Bao bì HDPE, LDPE, PP, PS cứng: 15%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất hạt nhựa tái sinh làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất sản phẩm khác (bao gồm cả xơ sợi PE, PP).
- Sản xuất hóa chất (trong đó có dầu).
Bao bì EPS cứng: 15%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất hạt nhựa tái sinh làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất sản phẩm khác.
- Sản xuất hóa chất (trong đó có dầu).
Bao bì PVC cứng: 10%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất hạt nhựa tái sinh làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất sản phẩm khác.
- Sản xuất hóa chất (trong đó có dầu).
Bao bì nhựa cứng khác; Bao bì đơn và đa vật liệu mềm 10%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Sản xuất hạt nhựa tái sinh làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất sản phẩm khác.
- Sản xuất hóa chất (trong đó có dầu).
Xe, máy công trình tự hành các loại: 01%
Giải pháp tái chế được lựa chọn:
- Thu hồi, tái sử dụng các bộ phận, thiết bị bảo đảm tiêu chuẩn của nhà sản xuất.
- Sản xuất thanh, phôi kim loại làm nguyên liệu cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất hạt nhựa tái sinh hoặc các sản phẩm phụ từ nhựa như hóa chất thương phẩm, dầu nặng, khí tổng hợp làm nguyên, nhiên liệu cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất bột cao su hoặc các sản phẩm phụ từ nhựa như hóa chất thương phẩm, dầu nặng, khí tổng hợp làm nguyên, nhiên liệu cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất hạt thủy tinh có kích thước < 5mm làm nguyên liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp.
- Sản xuất các sản phẩm khác.
Đối tượng và lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì
Theo quy định tại Điều 77 Nghị định 08/2022/NĐ-CP:
Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu (sau đây gọi chung là nhà sản xuất, nhập khẩu) các sản phẩm, bao bì quy định tại Cột 3 Phụ lục XXII ban hành kèm theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP để đưa ra thị trường Việt Nam phải thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì đó theo tỷ lệ, quy cách tái chế bắt buộc.
Bao bì phải tái chế là bao bì thương phẩm (gồm bao bì trực tiếp và bao bì ngoài) của sản phẩm, hàng hóa sau đây:
- Thực phẩm theo quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm;
- Mỹ phẩm theo quy định của pháp luật về điều kiện sản xuất mỹ phẩm;
- Thuốc theo quy định của pháp luật về dược;
- Phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y theo quy định của pháp luật về phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y;
- Chất tẩy rửa, chế phẩm dùng trong lĩnh vực gia dụng, nông nghiệp, y tế;
- Xi măng.
Lộ trình
Nhà sản xuất, nhập khẩu thực hiện trách nhiệm tái chế các sản phẩm, bao bì do mình sản xuất, nhập khẩu theo lộ trình sau đây:
- Bao bì và các sản phẩm ắc quy, pin; dầu nhớt; săm lốp: từ ngày 01 tháng 01 năm 2024;
- Sản phẩm điện, điện tử: từ ngày 01 tháng 01 năm 2025;
- Phương tiện giao thông: từ ngày 01 tháng 01 năm 2027.
Các đối tượng sau đây không phải thực hiện trách nhiệm tái chế
Tại Khoản 3 Điều 77 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định về các đối tượng sau đây không phải thực hiện trách nhiệm tái chế bao gồm:
- Nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì để xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm theo quy định tại khoản 1 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường 2020.
- Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế phải thực hiện tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc, trừ các sản phẩm, bao bì xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm.
- Nhà sản xuất bao bì quy định tại khoản 1 Điều 77 Nghị định 08/2022/NĐ-CP có doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ của năm trước dưới 30 tỷ đồng;
- Nhà nhập khẩu bao bì quy định tại khoản 1 Điều 77 Nghị định 08/2022/NĐ-CP có tổng giá trị nhập khẩu (tính theo trị giá hải quan) của năm trước dưới 20 tỷ đồng.
Trên đây là những tin thông hữu ích nhất về những nhóm bao bì sản phẩm cần tái chế theo tỷ lệ bắt buộc mà bạn cần biết.