Bạn có biết rằng, mỗi năm, thế giới sản xuất ra hàng triệu tấn rác thải nhựa, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường? Để giải quyết vấn đề này, các nhà khoa học đã không ngừng nghiên cứu và phát triển những vật liệu mới thân thiện với môi trường hơn. Và một trong những phát minh đáng chú ý đó chính là bao bì tự hủy cellulose.
Trong bài viết này sẽ tìm hiểu những ưu và nhược điểm của bao bì phân hủy sinh học. Qua đó cung cấp một cái nhìn tổng quan về tác động của nó đối với môi trường và đời sống con người.
Thực trạng rác thải nhựa tại Việt Nam
Trong nhịp sống hiện đại, chúng ta không thể phủ nhận tầm quan trọng của bao bì trong việc bảo quản và vận chuyển sản phẩm. Từ những chiếc túi nilon mỏng manh cho đến các hộp carton cứng cáp, bao bì đóng vai trò thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích mà bao bì mang lại, chúng ta cũng không thể phủ nhận những tác động tiêu cực của nó đến môi trường, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa.
Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ từ rác thải nhựa. Lượng rác thải nhựa gia tăng nhanh chóng, năm 2014 khoảng 1,8 triệu tấn/năm, năm 2016 khoảng 2,0 triệu tấn/năm và hiện nay khoảng 3,27 triệu tấn/năm được tạo ra tại Việt Nam. Khối lượng rác thải nhựa đổ ra biển mỗi năm khoảng 0,28 – 0,73 triệu tấn/năm (chiếm gần 6% tổng lượng rác thải nhựa xả ra biển của thế giới). Tại Việt Nam, bình quân mỗi hộ gia đình sử dụng khoảng 1kg túi nilon/tháng, riêng hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, trung bình mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn rác thải nhựa và túi nilon.
Rác thải nhựa, với khả năng phân hủy sinh học cực kỳ chậm, đã trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng đối với các hệ sinh thái trên toàn cầu. Hình ảnh những bãi biển ngập tràn rác, các sinh vật biển mắc kẹt trong túi nilon đã trở nên quá quen thuộc. Chính vì vậy, nhu cầu tìm kiếm những giải pháp thay thế thân thiện với môi trường cho bao bì nhựa ngày càng trở nên cấp thiết.
Phân loại, thu hồi, tái chế và xử lý rác thải nhựa còn hạn chế. Lượng chất thải nhựa và túi nilon ở Việt Nam, chiếm khoảng 8-12% chất thải rắn sinh hoạt. Nhưng chỉ có khoảng 11-12 % số lượng chất thải nhựa, túi nilon được xử lý, tái chế, số còn lại chủ yếu là chôn lấp, đốt và thải ra ngoài môi trường.
Để khắc phục vấn đề rác thải nhựa tại Việt nam, cần có lộ trình, giải pháp thu hút đầu tư và công nghệ các lĩnh vực: Giảm thiểu, phân loại tại nguồn, tăng cường khả năng tái sử dụng, tái chế các thành phần rác thải nhựa: Sử dụng vật liệu thay thế túi nilon và sản phẩm nhựa dùng một lần; công nghệ tái chế rác thải túi nilon, rác thải nhựa.
Bao bì tự hủy từ cellulose là gì?
Bạn có bao giờ tự hỏi rằng những chiếc túi nilon, hộp nhựa mà chúng ta sử dụng hàng ngày sẽ đi đâu sau khi vứt bỏ? Chúng sẽ tồn tại trong môi trường hàng trăm năm và gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng. Để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa gây ra, các nhà khoa học đã nghiên cứu và phát triển một loại bao bì mới, đó là bao bì tự hủy từ cellulose.
Vậy cellulose là gì? Bạn có thể hình dung cellulose như một loại “xương sống” của thực vật. Nó là một hợp chất hữu cơ có trong thành tế bào của hầu hết các loại cây, tạo nên độ cứng và chắc chắn cho cây. Cellulose có nhiều trong bông, gỗ, tre, nứa…
Bao bì tự hủy từ cellulose được sản xuất từ những nguồn nguyên liệu tự nhiên này. Quá trình sản xuất bao gồm việc tách lấy cellulose, xử lý và tạo thành các sản phẩm bao bì như túi, hộp, màng bọc… Đặc biệt, loại bao bì này có khả năng tự phân hủy sinh học trong môi trường tự nhiên, nghĩa là chúng sẽ bị vi sinh vật phân hủy thành các chất vô hại như nước, carbon dioxide và các hợp chất hữu cơ, hoàn toàn không gây hại cho môi trường.
Thay vì mất hàng trăm năm để phân hủy thì bao bì cellulose chỉ cần vài tuần. Và quá trình này xảy ra tự nhiên trong đất hoặc môi trường nước bởi các vi sinh vật. Quá trình phân hủy này không chỉ giảm thiểu lượng rác thải sinh ra mà còn giúp tái tạo nguồn dinh dưỡng cho đất và cây trồng.
Điểm mạnh của bao bì tự hủy từ cellulose
Bao bì cellulose, được làm từ nguồn nguyên liệu tự nhiên là xenlulozo, đang dần khẳng định vị thế là giải pháp đóng gói thân thiện với môi trường hàng đầu. So với các loại bao bì nhựa truyền thống, bao bì cellulose sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội:
Phân hủy sinh học hoàn toàn: Khi tiếp xúc với môi trường tự nhiên, bao bì cellulose sẽ phân hủy hoàn toàn thành các thành phần hữu cơ như CO2, nước và phân compost, không để lại bất kỳ chất độc hại nào ảnh hưởng đến đất, nước và không khí. Quá trình phân hủy này diễn ra nhanh chóng, thường chỉ trong vài tháng, tùy thuộc vào điều kiện môi trường.
An toàn cho sức khỏe: Được sản xuất từ nguyên liệu tự nhiên, bao bì cellulose không chứa các hóa chất độc hại như BPA, phthalate hay các chất tạo màu nhân tạo. Điều này đảm bảo an toàn tuyệt đối cho sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là đối với các sản phẩm thực phẩm. Bề mặt của bao bì cellulose trơn nhẵn, không bám bụi, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Dễ dàng in ấn: Bao bì cellulose có bề mặt mịn màng, khả năng in ấn sắc nét, giúp tạo ra những sản phẩm bao bì đẹp mắt, sang trọng. Với công nghệ in hiện đại, các doanh nghiệp có thể tùy biến thiết kế bao bì cellulose theo ý muốn, từ đó tạo nên dấu ấn riêng cho thương hiệu của mình.
Không gây ảnh hưởng đến sức khỏe: Bao bì tự hủy từ cellulose có đặc tính quang học, ổn định và chống thấm tốt. Giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn và các tác nhân gây hại. Loại bao bì này rất an toàn cho sức khỏe. Bao bì này không chứa các chất độc hại như BPA, phthalate… Hay các chất tạo màu nhân tạo, không gây dị ứng hay kích ứng da.
Tiết kiệm tài nguyên: Đa phần các loại bao bì tự hủy từ cellulose trên thị trường đều được sản xuất từ các nguồn nguyên liệu tái tạo. Vì vậy càng nhiều bao bì tự hủy sinh học được sử dụng đồng nghĩa với việc áp lực lên các nguồn nguyên liệu như dầu mỏ hay hóa thạch ngày càng giảm.
Điểm yếu của bao bì tự hủy từ cellulose
Bên cạnh những lợi ích vượt trội mà bao bì tự hủy sinh học mang lại cho môi trường, chúng ta không thể phủ nhận rằng loại bao bì này vẫn còn một số hạn chế nhất định mà doanh nghiệp cần cân nhắc trước khi đưa ra quyết định lựa chọn.
Bao bì tự hủy từ cellulose thường có độ bền và độ dẻo kém hơn so với các vật liệu truyền thống như nhựa hay kim loại. Điều này khiến chúng không phù hợp để đựng những sản phẩm quá nặng hoặc có hình dạng sắc nhọn, dễ gây rách. Bên cạnh đó, khả năng chống thấm của loại bao bì này cũng hạn chế, loại bao bì này có độ bền thấp, dễ rách hoặc hỏng khi tiếp xúc với nước hoặc nhiệt độ cao. Khó tái chế và tái sử dụng. Do quá trình phân hủy của bao bì diễn ra rất nhanh và không thể kiểm soát được .
Bao bì này không được phủ lớp tráng hoặc sử dụng các phụ gia để tạo độ bóng, làm cho bề mặt trở nên không lấp lánh và không cuốn hút như các loại bao bì khác. Do đó, có thể xảy ra hiện tượng mất màu hoặc làm mờ khi tiếp xúc với ánh sáng và không khí.
Bên cạnh đó, giá thành sản xuất bao bì tự hủy từ cellulose thường cao hơn so với các loại bao bì thông thường. Nguyên nhân chính là do quy trình sản xuất phức tạp, yêu cầu công nghệ cao và nguồn nguyên liệu đầu vào hạn chế. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa e ngại khi lựa chọn loại bao bì này.
Mặc dù đã có mặt trên thị trường khá lâu, nhưng bao bì tự hủy từ cellulose vẫn chưa được phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Số lượng doanh nghiệp sản xuất và cung cấp loại bao bì này còn hạn chế, dẫn đến sự đa dạng về mẫu mã, kích thước và chất lượng sản phẩm chưa cao. Điều này có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp khi tìm kiếm nhà cung cấp phù hợp.